Döngüsel iş modelleri çevre ve insan için pozitif etki sağlayacak. Tabii finansal fizibilite gibi önemli bir bariyeri geçmeleri gerekiyor. Performans bazlı iş tasarımıyla aradığımız finansal uygunluğu sağlamayı başlıyoruz.
Yeni kavramlarda kaybolmadan, şirketlerin başarı metriklerini hatırlayalım…
Şirketler ürün ve servisleriyle, müşterilerinin problemlerini çözer.✅
Çözülen problem ve yarattığımız özgünlük, kazançla ödüllendirilir. ✅
Çözülen problem veya yaratılan değer arttıkça, kazanımlar artar.✅ (Startupların aşina olduğu bir kurgu)
Başarı, şirketin müşterisi için yaratabildiği değer ile orantılı. Finansal kazanımlar ve ne kadar fazla ürün sattıldığı, ticari başarının bir çıktısı.
Birçok sektör, kimyevi madde üreticilerinden malzeme alır. Amaç, hiçbir zaman sadece kimyasal bileşenleri almak değildir. Alınan malzeme ile, müşteriye değer üretecek yeni çözümler üzerinde çalışılır.
Otomotiv sektörü kimyasalları şase üretimi, temizlik gibi alanlarda kullanır. İçecek üreticileri, taşıma bantlarının sorunsuz çalışması için kullanır. Elektronik eşya üreticileri, cihazları korumak için farklı kimyasallar kullanır.
Yeni bileşenler üretmenin giderek zorlaştığı kimya sektörü, performans bazlı iş tasarımına ilk uyum gösteren sektörlerden. Performans bazlı iş tasarımının başarılı bir çıktısı, kimyasal kiralama modeli.
Her ne kadar isminde “kimyasal” kelimesi geçse de, aslında tüm sektörler için geçerli bir model.
- Kimyasal Kiralama — Döngüsel İş Modeli Yaklaşımı
Kimyasal kiralama, odağı kimyasalların satış hacmini artırmaktansa, her paydaş için daha katma değerli bir yaklaşım amaçlayan bir iş modeli yeniliğidir.(Kaynak)
Delta (DEA), Mısır’da elektrikli ekipman üreticisidir. Özellikle yüksek miktarda atık üretimi ve verimsiz operasyonel yönetim nedeniyle çeşitli kayıplar ve yüksek maliyetlerle karşı karşıyadır. Çalışanların kimyasallar konusundaki bilgileri çok sınırlıdır. Bu da şirketin genel performansını etkiler.
DEA ürettiği çamaşır makinelerinin boyama işleminde kimyasal kiralama modelini kullanır. Normalde DEA için sadece boya tedarikçisi olan Akzo Nobel ve Chemtall, kimyasal madde satışı yapmaktansa ortak bir inovasyon süreci yürütür. Projede Akzo Nobel ve Chemetall, yüzey işleme, elektro kaplama ve elektrostatik toz boya kaplama işlerini, DEA için anahtar teslim ve daha verimli sunmayı hedefler.
Ekonomik Kazanımlar:
• Ön arıtma kimyasalları için kimyasal tüketimi yüzde 15–20 ve toz boya için yüzde 50 azaltıldı
• Çamaşır makinesi başına toplam maliyetin yüzde 15–20 oranında azaltılması
• Yeniden işleme ve ıskarta yüzdesi yüzde 1,5'e düşürüldü
• Kayıplar yüzde 1'e düşürüldüÇevresel Kazanımlar:
• Çevre dostu ön arıtma prosesi (örn. siyanürsüz ve nikelsiz fosfatlama teknolojileri) kullanılarak çamur atıklarının giderilmesi
• İnce toz atığının yüzde 10–5 oranında azaltılması
• Atık suyun yeniden kullanımı
• Atıkların geri dönüştürülmesi
• REACH’e uygunluk (Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals)
Kimyasal kiralama, farklı endüstrilerde halihazırda başarıyla uygulanmakta. Elektronik ekipman üretimi, Araba, gıda işleme ve temizleme, çelik işleme, Maden suyu üretimi, Atık su arıtma, Tekstil — ön arıtma ve bitirme, Bira üretimi, Petrokimya endüstrisi, diğer öncü kullanım alanları arasında.
Kimyasal kiralamada tedarikçi, artık başarıyı satılan kimyasalların hacmine göre ölçmemektedir. Tedarikçi ve kullanıcı firma çıkarları, proje seviyesinde uyumlu hale gelir. Kullanılan ürün miktarı azalır, maliyetler düşer ve taraflar kârını artırır.
Basitleştirsek de, ürün satış baskısından kurtulup değerli bir proje tasarlamak oldukça zor. Özellikle kurumsal iş tanımınız buna izin vermiyorsa.
O zaman da bizi arayabilirsiniz. Şirketinizle diğer şirketler arasında bir inovasyon sorumluluk merkezi oluşturarak sizi destekleyebiliriz.
Atilla Erel — Baran Korkut — — — — — Ağustos 2022
